بررسی اثرات باقیمانده فسفر و پتاسیم مصرف شده بر عملکـرد گندم درتناوب ذرت-گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد

چکیده

این بررسی به منظورتعیین اثرات باقیمانده فسفر و پتاسیم مصرف شده در زراعت ذرت دانه ای بر عملکرد گندم از سال 1378 تا 1381 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و یک کرت مقایسه ای در هر تکرار برای مقایسه اثرات کوددهی تازه فسفر و پتاسیم با اثرات باقیمانده کودهای فسفر و پتاسیم اجرا گردید.تیمارها شامل چهار سطح فسفر (صفر،60، 120 و 180 کیلوگرم P2O5 در هکتار از منبع سوپرفسفات تریپل) و چهار سطح پتاسیم (صفر، 100‌، 200 و 300 کیلوگرمK2O  در هکتار از منبع سولفات پتاسیم) بودند که قبل از کشت ذرت مصرف شدند. نتایج نشان داد که اثرات باقیمانده فسفر بر افزایش عملکـرد دانه و وزن هزار دانه گندم از نظر آماری در سطح یک درصد معنی دار گردید. در صورتیکه اثرات باقیمانده پتاسیم فقط بر عملکرد دانه در سطح پنج درصد معنی دار شد. هر چه میزان بیشتری از کودهای فسفر و پتاسیم در کشت قبل (ذرت) مصرف گردید، اثرات مثبت باقیمانده آنها بر عملکـرد و وزن هزار دانه گندم نیز بیشترشد. همچنین اثرات باقیمانده برای هر سطح کود مصرفی بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه نسبت به کرت شاهد (بدون مصرف فسفر و پتاسیم) بیشتر بود. عملکرد دانه گندم (6/4 تن در هکتار) ناشی از کوددهی تازه فسفر و پتاسیم در کرت های مقایسه ای تقریباً برابر با عملکرد حاصل (91/4 تن در هکتار) از اثرات باقیمانده بالاترین سطح فسفر و پتاسیم (180 و 300 کیلوگرم در هکتار P2O5 وK2O در هکتار) بود. از طرفی اختلاف بین عملکرد دانه گندم حاصل از کوددهی تازه فسفر و پتاسیم (100 و150 کیلوگرم در هکتار به ترتیب سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم) در کرت های مقایسه‌ای و شاهد بیش از یک تن در هکتار بود (60/4 تن در هکتار در مقابل53/3 تن در هکتار) .بنابراین، بر اساس نتایج بدست آمده از این آزمایش مصرف کودهای فسفر و پتاسیم در زراعت ذرت دانه‌ای می‌تواند بخشی از نیازهای تغذیه‌ای کشت بعد (گندم) را تأمین نموده که این امر لزوم توجه به آزمون خاک قبل از کشت گندم و پرهیز از توصیه‌های کودی عمومی را نشان می‌هد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Residual Effects of P and K-fertilizers on the Yield of Wheat in Rotation with Maize

نویسنده [English]

  • K. Mirzashahi
Member of Scientific Staff of Safiabad Agricultural Research Center
چکیده [English]

This study was conducted to determine the residual effects of P and K fertilizers applied to maize on the yield of wheat in rotation with maize during 1999-2002 at Safi-abad Agicultural Research Center, Dezful. The experimental design was a randomized complete block with three replications and a comparative plot for comparing the effects of fresh P and K fertilization with the residual effects of P and K in each replication. The treatments were four P fertilizer levels(0, 60, 120 and 180 kg/ha P2O5 as TSP) and four K fertilizer levels(0, 100 , 200 and 300 kg/ha K2O as SOP) , which were applied prior to maize planting. The results showed that the residual effect of P on the grain yield and the thousand kernel weight was significant at 1% level, while K residual effect on the grain yield was significant at 5% level. Also,whenever more fertilizer was applied in previous planting, the residual effects of P and K on the grain yield and the thousand kernel wieght increased. Also,the residual effect for each fertilizer level on the grain yield and the thousand kernel weight was greater than control plot which received no P and K before cultivation. The grain yield (4.60 tons/ha) resulting from the fresh P and K fertilizer in comparative plots was nearly equal to the grain yield (4.91 ton/ha) obtained with the residual effect of the highest P and K fertilizer levels (180 and 300 kg/ha P2O5 and K2O). The differwnce between the grain yield of fresh fertilization (100 and 150 kg/ha TSP and SOP, respectively) and the control plots was more than 1 ton/ha (4.6 vs 3.53 ton/ha). Therefore, application of P and K fertilizers in maize can provide some of the nutritional requirments of the next crop(wheat). This finding emphasizes the importance of soil testing rather than the application of a general fertilizer recommendations in wheat-corn rotations 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Residual effects of P and K
  • Rotation of Maize-Wheat

مراجع

  1. امامی, عاکفه. 1375روشهای تجزیه گیاه (جلد اول).نشریه فنی شماره 982, موسسه تحقیقات خاک و آب, تهران, ایران.
  2. دهقانی، فرهاد. 1374 تعیین حد بحرانی فسفر برای گندم در خاک‌های شور یزد و ارزیابی روش EUF. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه حاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
  3. سالاردینی، علی اکبر. 1358. حاصلخیزی خاک، انتشارات دانشگاه تهران. ایران
  4. شاهرخ نیا، عزیز. 1377. بررسی چگونگی افزایش و تخلیه فسفر و ضرورت صرفه جویی در مصرف کودهای فسفاته در خاکهای زراعی استان فارس. مجله علمی پژوهشی خاک و آب، جلد 12 شماره 1. تهران، ایران.
  5. صفاری، حسین و محمد جعفر ملکوتی. 1378. حاکمیت توازن منفی پتاسیم در مزارع و باغها. نشریه فنی شماره 95 نشر آموزش کشاورزی وابسته به معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی سازمان تات، وزارت کشاورزی، کرج، ایران.
  6. علی احیایی, مریم.1373.شرح روشهای تجزیه شیمیایی خاک. نشریه فنی شماره893, موسسه تحقیقات خاک و آب, تهران, ایران.
  7. فرقانی، اکبر و محمود کلباسی. 1373. عوامل موثر بر قابلیت جذب فسفر و فسفر باقیمانده در برخی از خاک های عمده استان اصفهان چهارمین کنگره علوم خاک ایران، اصفهان، ایران.
  8. کریمیان، نجفعلی. 1373. پیامدهای زیاده‏روی در مصرف کودهای شیمیایی فسفری. چهارمین کنگره علوم خاک ایران، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.
  9. کسرایی, رحیم.1372. جکیده ای در باره علم تغذیه گیاهی (ترجمه). انتشارات دانشگاه تبریز, تبریز, ایران.
  10. لارستاقی، کیومرث، غلامرضا علیزاده و فرزانه کاویان. 1372. بررسی تعیین نیاز غذایی عناصر پر مصرف در تناوب چغندرقند و گندم.اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
  11. ملکوتی، محمد جعفر و محمد نبی غیبی 1376. تعیین حد بحرانی غذایی محصولات استراتژیک و توصیه صحیح کودی در کشور. شورای عالی سیاستگذاری کاهش مصرف سموم و مصرف بهینه کودهای شیمیایی، نشر آموزش کشاورزی، وابسته به معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی سازمان تات، وزارت کشاورزی، کرج، ایران.
  12. ملکوتی، محمد جعفر و مهدی نفیسی.1373 .مصرف کود در اراضی فاریاب و دیم (ترجمه).انتشارات دانشگاه تربیت مدرس, تهران, ایران.
  13. Alessi , J., and F.Power.1980. Effects of banded and residual fertilizer. phosphorus on dryland spring wheat yield in the north plain . Soil Sci. Soc. Am.J. 44:792-796.
  14. Barber, S. A. 1984. Soil Nutrient Bioavailability. John wiley, Pub, New York.
  15. Clark,R.T.,and W.R.Smith.1965.The residual effect of potassium fertilizers on yield of areble crops. Preliminary results of five rotation experiments.EXPI Husb.No 12,pp 5-23.
  16. Eghball, B., and D.H.Sander. 1987. Phosphorous fertilizer solution distribution in the band as affected by application variables. Soil Sci. Soc. Am. J. 54 : 1161-1165.
  17. Halvorson , A.D., and A.L.Black . 1985. Long term dryland crop responses to residual phosphorous fertilizer. Soil Sci. Soc. Am. J. 49:928-933.
  18. He, Z. L., V. C. , Baligar , D.C.Martens , K.D.Ritchey. 1996. Factors affecting phosphate rock dissolution in acid soil amended with liming materials and cellulose . Soil Sci. Soc.Am.J. 60:1596-1601.
  19. Kemler, G. 1983. Modern aspects of wheat manuring ( 2 nd rev. ed.). IPI- BULL. NO.1. Berne , Switzerland.
  20. Mattingly , G.E.G. 1964. Residual effects of phosphate fertilizers, Rep . Rothamsted Exp. Stn for .pp. 62-63.
  21. Sander , D.H., E.J.Peans and Eghball . 1990. Residual effects of various phosphorous application methods on winter wheat and grain sorghum. Soil Sci.Soc .Am. J. 54:1473-1478.
  22. Sauchelli , V. 1965 . Phosphates in Agriculture.
  23. Tisdale , S.L , W.L. Nelson , J.D. Beaton and J. L. Halvin . 1990 . Soil Fertility and Fertilizers . 5 th eds, Macmillan, Pub.Co. New york.P.634.
پژوهش های خاک
دوره 19، شماره 2
اسفند 1384
صفحه 143-149

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار