بررسی اثر مصرف کود بیولوژیک، سولفات روی و کود نیتروژن بر عملکرد کمی وکیفی گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد دفتر تغذیه گیاهی سازمان جهاد کشاورزی کرمان

2 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 عضو هیأت علمی بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرکرمان

4 کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی کرمان

چکیده

به منظور بررسی اثر مصرف کود بیولوژیک تثبیت کننده نیتروژن، سولفات روی و تقسیط کود نیتروژنه بر عملکرد، اجزاء عملکرد و پروتئین گندم رقم پیشتاز در اقلیم معتدله کرمان، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر در سال 1385 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل ترکیبی از 3 فاکتور: تقسیط کود نیتروژنه از منبع اوره در سه سطح (n1: یک دوم در مرحله پیش از کاشت و یک دوم در مرحله پنجه دهی،n2 : یک سوم در مرحله ساقه رفتن، دو سوم درمرحله خوشه دهی، n3 :یک سوم در مرحله ساقه دهی، یک سوم درمرحله خوشه دهی و یک سوم در مرحله شیری دانه)، کودسولفات روی در دو سطح (z1: 50 کیلوگرم در هکتار و z0: صفر کیلوگرم در هکتار) و کود بیولوژیک نیتروژنوباکتر در دو سطح ( :a12 کیلوگرم در هکتار a0: صفر کیلوگرم در هکتار) بودند. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از عملکرد دانه، تعداد خوشه در مترمربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و پروتئین دانه. بر اساس نتایج بدست آمده حداکثر عملکرد با کاربرد کود بیولوژیک ازتوباکتر، مصرف روی (Zn) و سطح دوم تقسیط کود نیتروژنه یعنی تیمار (n2z­1a1) به میزان 7667 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که در مقایسه با تیمار (n2z­0a0) 34/38% افزایش نشان داد. بیشترین اجزاء عملکرد به میزان 07/44، 467 ،61/44 (گرم) به ترتیب مربوط به تعداد دانه در خوشه، تعداد خوشه در مترمربع و وزن هزاردانه نیز با مصرف کود ازتوباکتر، مصرف روی (Zn) و سطح دوم فاکتور تقسیط کود نیتروژنه (n2z­1a1) به دست آمد که در مقایسه با تیمار (n2z­0a0) به ترتیب 6/23%،57/8% و 83/11% افزایش یافت. اثر فاکتورهای مورد بررسی بر میزان پروتئین دانه معنی دار شد. بیشترین میزان پروتئین دانه از سطح سوم تیمار تقسیط کود نیتروژنه با مصرف کود بیولوژیک (n3a1) به میزان 15% و کمترین آن از سطح اول تیمار تقسیط کود نیتروژنه که در آن روی و کودبیولوژیک مصرف نشد ( n1z0 و n1a0) به ترتیب به میزان 5/9% و 9% به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Effect of Biofertilizer, Zinc Sulfate and Nitrogen Fertilizer on Quantity and Qquality of Wheat Yield

نویسندگان [English]

  • A. KHassehesirjani 1
  • H. Farahbakhsh 2
  • S. Z. Ravari 3
  • N. Pasandipoor 4
  • A. Karami 4
1 Msc. in Agronomy, Plant Nutrition Office, Agricaltural Jihad Organization, Kerman, Iran
2 Assistant professor., Faculty of Agricultuers Shahid Bahonar University, Kerman, Iran
3 Msc. in Soil Science, Plant Nutrition Office, Agricaltural Jihad Organization, Kerman, Iran
4 Msc. in Soil Science, Plant Nutrition Office, Agricaltural Jihad Organization, Kerman, Iran
چکیده [English]

In order to evaluate the effect of N-fixing biofertilizer, zinc sulfate, and nitrogen timing on yield and yield component and seed protein of wheat var. Pishtaz in parts of Kerman Province with temperate climate, an experiment with factorial RCB design and 3 replicates was conducted in the research farm of Shahid Bahonar University. Treatments were combinations of: (N) Nitrogen application timing (n1: 1/2 before sowing and 1/2 at tillering, n2: 1/3 at stem elongation and 2/3 at heading stage, and n3: 1/3 at stem elongation, heading, and milky stages, (ZN) Zink Sulphate (z1: 50 and z2: 0 kg/ha), and (A) Azotobacter (a1: 2 and a2: 0 kg/ha). Grain yield, number of spikes/m2, number of seeds/spike, 1000 kernel weight (TKW), and grain protein were measured. Based on the results of this study, the treatment n2z1a1 (n2:1/3in stem elongation and2/3 at heading, zn1:50 kg/ha, a1:2 kg/ha) produced the highest yield(7667 kg/ha), which had  46.74% higher yield in comparison with treatment n1z1a1(4083 kg/ha). The treatment n2z1a1 had the highest yield components including number of spikes/m2, number of seeds/spike, 1000 kernel weight (TKW) too (44.07 spikes/m2, 467 seeds/spike, and 44.61 gr, respectively) Seed protein contents as affected by the treatments in this study were significant. The highest (15%) and the least (9%) seed protein content were related to n3 a1(1/3 at stem elongation, heading, and milky stages and 2 kg/ha Azotobacter) and n1a0, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • wheat
  • yield and yield components
  • grain protein
  • Nitrogen timming
  • Zn
  • Azotobacter

مراجع

  1. بحرانی،ع.و طهماسبی،ز.1383 اثر میزان و زمان مصرف نیتروژن بر عملکرد، اجزاء عملکرد و کارایی انتقال مجدد ماده خشک در دو رقم گندم زمستانه. مجله علمی پژوهشی،علوم کشاورزی-سال دوازدهم – شماره(2).1385
  2. خادمی، ز.1377.بررسی تأثیر زمان مصرف و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و درصد پروتئین گندم. نشریه فنی خاک و آب، جلد 12شماره 5.
  3. رجائی ،س.علیخانی،ح.عو رئیسی،ف.1386. اثر پتانسیلهای محرک رشد سویه های بومی ازتوباکتر کروکوکوم روی رشد، عملکرد و جذب عناصر غذائی در گندم . مجله علوم و فنون کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان. شماره41
  4. سدری، م.ح.، و ملکوتی، م.ج.1377.بررسی مصرف آهن، روی و مس در بهبود خصوصیات کمی وکیفی گندم آبی. موسسه تحقیقات خاک و آب. نشریه فنی. جلد 12 شماره 5.
  5. گلچین، ا.، ملکوتی، م.ج.1378. نگهداری و پویایی مواد آلی در خاک. نشریه فنی خاک و آب.جلد 13 شماره1. 52-40.
  6. لطف الهی، م.،و ملکوتی، م.ج. 1376. کاهش مصرف کود نیتروژنه و افزایش پروتئین دانه گندم از طریق محلول پاشی. چکیده مقالات اولین کنگره ملی کاهش مصرف سموم و استفاده بهینه ازکودهای شیمیایی در کشاورزی.دانشکده کشاورزی کرج.
  7. ملکوتی، م.ج.، و نفیسی، م.1371. مصرف کود در اراضی فاریاب و دیم. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس تهران.ایران.
  8. ملکوتی، م.ج.1375.کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در کشور شورای عالی سیاست گذاری کاهش مصرف سموم و استفاده بهینه از کودهای شیمیایی. وزارت کشاورزی. تهران.ایران.
  9. ملکوتی، م.ج.1377. روش جامع تشخیص و مصرف بهینه کودهای شیمیایی.انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. 68 صفحه.
  10. ملکوتی، م.ج.، و ثواقبی، غ.1378. روش های کاربردی برای کاهش اسید فیتیک در گندم در راستای بهبودکیفیت نان سبوس دار. موسسه تحقیقات خاک و آب.نشریه فنی شماره 99.
  11. ملکوتی، م.ج.، و داودی، م.ح.1378. روی درکشاورزی (عنصری فراموش شده در چرخه حیات گیاه،دام و انسان). انتشارات سنا. 209 صفحه.
  12. ملکوتی، م.ج.1380. مصرف بهینه کود بنیادیترین روش برای ارتقاء کیفی نان­های تولیدی در کشور (از مزرعه تاسفره).نشریه فنی شماره 52 .نشر آموزش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی.
  13. , J. lioveras., and Michelena; 2002.Nitrogen fertilization and foliar urea effects on durum wheat yiled and quality and on residual soil nitrate in irrigated Mediterranean conditions.F.crop research.87.257-296
  14. Alconz, F., Honz, M. and Haby, V.A. 1993 . Nitrogen fertilization timing effect on wheat production, nitrogen uptake efficiency, and residual soil nitrogen. Agron J. 85: 1195-1203.
  15. Aulakh, D., Rennhe, A., and Paul, E.A. 1984. the influence of plant residues on the denitrification rates in conventional and zero tilled soils. Soil . sci. soc. Am.J. 48: 790- 794
  16. Bansal, R., Takker L., Bhandari, A. L., and Rana, D.S.1990.Critical level of DTPA extractable zn for wheat in alkaline soils of semiarid region of punjab, India. Fer. Res. 21 (3) : 163-166.
  17. Brenna, R.F.1992.The effect of zinc fertilizer on take all and the grain yield of wheat grown on zinc-defficient soil of the Esperance region, westwrn Australia. Fertilizer Reseach 31:215- 219
  18. Chakmak, I., Ekiz, H., yilmaz, A., Torun, B ., and Braun, H.J. 1996. Zinc deficiency as a criticale problem in wheat production in centeral anatolia. Plant and soil, 180-165-172.
  19. Copper, J.L., and Blakeny, A.B. 1990. The effect of two forms of nitrogen fertilizer applied near anthesis on the grain quality of irrigated wheat .Aust . J. Exp. Agric. 30. 615-619.
  20. Costacurta, A., Prines, E., Van Onckelen H., Michields, K., vanderleyden J., and Nuti M.P. 1992. IAA synthesis in azospirillum brasilense Sp6:analysis of a mutant imparied in IAM hydrolase. Symbiosis 13: 151-160.
  21. Ekiz, H., Bagei, A., kiral, A. S., Eker, S., Gultekin, I., Alkan, A., and Gakmak, I.. 1998. Effects of zinc on the wheat yeild on the zinc defficient calcareous soils. Journal of Plant Nutrition , 21(10) : 2245-2256.
  22. Ellen, J., and spiertz, J.H. 1980. Effect of rate and timing of nitrogen dressing on grain yield formation of winter wheat. Fertilizer Reseach 1(3) : 177-190.
  23. Elshanshoury, A.R. 1995. Interactions of Azotobacter chrococcum, azospirillum brasilense and streptomyces mutabilis, in relation to their effect on wheat development. Agron. Crop. Sci. 175: 119-127.
  24. Fiez, T.E., Miller, B.C., and Pan, W.L. 1994. Assessment of spatially variable nirogen Fertilizer management in winter wheat. J. prod. Agric. 7: 86-94.
  25. F, Miceli., M.Martin.,G, Zerbi.1992.Yield, quality and Nitrogen Efficiency in Winter Wheat Fertilized whit increasing N levels at different time.J.Ag.Crop Sc.168.337-344
  26. Gilick, B.E., Penrose, D., and Wenbo, M. 2001 . Bacterial promotion of plant Biotechnology Advances, 19: 135-138.
  27. Grant, A.U., Stobbe, E.H., and Rocz, G.J. 1985. The effect of fall applied N and fertilizer and timing of N application on yield and protein content of winter wheat grown on zero tilled land in Manitoba. Can. J. soil . sci. 65 (u) ; 621-628.
  28. George, I. Ghobrial. 1980. Effects of level ,time,and splitting of urea on the yield of irrigated direct seeded rice.J.plant and soil 56.209-215
  29. Huggins, D.R., Pan, W.L., and simith, J.L. 1989. Improving yield, percent protien and N use efficiency of no till hard red spring wheat through crop rotation and fall N fertilization. P. 51-56 in proe. Annu.
  30. James, E.H., and Paulsen, G.M. 2004. Nitrogen assimilation and protein synthesis in wheat seedlings as affected by mineral nutrition. Plant Physiology. 44(5):636-640.
  31. Jagnow, G., Hoeflich, G., and Hoffman, K.H. 1991. Inoculation of non- symbiotic rhizosphere bacteria: possibilities of increasing and stabilizing yield. Angew. Botanik. 65: 97-126.
  32. Johnston, A.M., and Fowler, D.B. 1991. No till winter wheat production: response to spring applied nitrogen fertilizer from and placement. Agron. J. 83: 722- 728.
  33. Kanungo, P.K, Ramakrishan, B., and Rao, V.R.M. 1997. Placement effect of organic sources on nitrogenase activity and nitrogen fixing bacteria in flooded rice soils.Biol. Fertil. soil. 25: 103-108.
  34. Kaya, Y.K., Arisoy, R.Z. and Gocmen, A. 2002. Variation in grain yield and quality traits of bread wheat genotypes by zinc fertilization. Pakistan Journal of Sgronomy 1(4): 142-144.
  35. Liin, D.M., and Dorna, J.W. 1984. Effects of water filld pore space on carbon dioxide and nitrous oxideproduction in tilled and non tilled soils. Soil Sei. Soc. Am. J. 48: 1267- 1272.
  36. Kader, M.A., Mian, M.H., and Hoque, M.S. 2002. Effects of azotobacter inoculant on the yield and nitrogen uptake by wheat. Online Journal of Biological Sciences 2(4) 250-261.
  37. Manske, G.B., Luttger, A., Behle, R.K., vlek, P.G., and Cimmit, M. 2000. Enhancement of mycorrhiza (VAM) infection, nutrient efficiency and plant growth by azotobacter chroococcum in wheat. Plant Breeding 78-83.
  38. Mariana, A., Melay, A., Hernan, E., Echeverriab, S., Lopeza, C., Gullermo S., Fernand, A., and Barbara, N.O. 2003. Timing of nitrogen fertilization in wheat under conventional and no tillage system. Agronomy Journal 95:1525-1531.
  39. Martinez-Toledo, M.V., Gonzalez-Lopez, T.DL.; and Moreno, J. 1988. Effect of inoculation with azotobacter chroococcum on nitrogenase activity of zea mays root grown in agricultural soil under aseptic and non sterile conditions. Bio. Fertile. Soil 6:170-173
  40. Meshram, S.U., and Shende, S.T. 1982. Response of maize to azotobacter chroococcum. Plant and Soil. 69:265-273
  41. Ayoub.,S.grertin.,D.L.smith.1994.Nitrogen fertilizer rate and timming effect on Bread Wheat Protein in Eastern Canada.J.Ag.174.337-349
  42. Michael j.Ottmana T.2000.wheat DurumGrain Quality as effected by nitrogen fertilization near antehsis and irrigation during grain fill.agronomy journal.92:1053-1041
  43. Nieto, K.F., and Frankenberger, W.T. 1991. Influence of adenine, isopentyl alcohol and azotobacter chroccoccum on the vegetative growth if zea mays. Plant 135:  213-221.
  44. Neilsen, D., Parchumchuck, P., and Hogue, E.J. 1998. Using soil solution monitoring to determin the effects of irrigation management and fertigation on nitrogen availability in high density apple orchard. J. Amer. Soc. Hort. Sci . 123(4): 706- 713
  45. takahashi.,MuhuddinR.Anwar and Sharon .devera.2002.Effects of Compost and Nitrogen Fertilizer on wheat nitrogen use in Japanese Soil.A.J.99.1151-1157
  46. Rai, S.N., and Gaur, A.C. 1988. Characterization of azotobacter SPP. and effect of azotobacter and azospirillum as inoculant on the yield and N uptake of wheat crop. Plant and Soil 109:131-134
  47. Ram,G., ; and Chandraker, B.V.S.1985. Influence of azotobacterization in presence of fertilizer nitrogen in the yield of wheat. Indian Soc. Soi. Sci. 33:424-426
  48. Raun, W.R., and Johnson, G.V. 1999. Improving nitrogenous efficiency for cereal production. Agronomy Journal 9: 357- 363.
  49. Rengel, Z., and Graham, R.D. 1995. Importance of seed zn content for wheat on zinc deficient soil. Plant and Soil. 173: 267-274.
  50. Roth, G.W., and Marshall, H.G. 1987. Effects of timing of nitrogen fertilization and a fungicide on soft red winter wheat. Agronomy Journal. 79: 197-200.
  51. Olsen, R.A., and Kurtz, T. 1982. Crop N requirements, utilization and fertilization. P. 567-604. In F. J. Stevenson. Nitrogen in agricultural soils. Agronomy Monoger. 22. ASA, CSSA, and SSSA Madison WI.
  52. Tilak, K.V. B. R. and et al. 1982. Azospirillum brasilense and Azotobacter chroococcunm effect of maize and sorghum. Soil Biol. Biochem. 14:417-418
  53. Torun, A. I., Gultekin, M., Kalayci and et al.; 2001.Effects of zinc fertilization on grain yield and shoot concentration of zinc,boron,and phosphorus,of 25wheat cultivars grown on a zinc- deficient and boron- toxic soil.plant nutrition.1817-1829
  54. vaughan, B., westfall, P.G., and Barbarick, K.A. 1990. Nitrogen rate and timing effects on winter wheat grain yield, grain protein and economics Prod . Agric . 3: 324-328.
  55. Yahlom, E.K. and Okon, y. 1984. Response of setaria italica to inoculation with azospirillum brasilense as compared to azetobacter chroocoum. Plant Soil  82: 77-85.
  56. Yilmaz, Cakmak.1997.Effect of different zinc application methods on grain yield and zinc concentration in wheat cultivars grown on zinc deficient calcareous soils,j.plant Nutr.20(4),460- 471
پژوهش های خاک
دوره 25، شماره 2
شهریور 1390
صفحه 125-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار