اثرات تلفیقی لجن فاضلاب شهری و کودهای شیمیایی بر غلظت عناصر کم مصرف در خاک و تربچه (Raphanus sativus)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کاربرد لجن فاضلاب بصورت جداگانه و تلفیقی با کود N-P-K و مدت کاربرد آن در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی، بر مقدار عناصر میکرو کل و قابل جذب در خاک و غلظت آنها در ریشه و اندام هوایی تربچه، آزمایشی سه ساله، بصورت کرت­های یک بار خرد شده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با دو عامل در سه تکرار اجراء شد. عامل اصلی 6 تیمار کودی شامل شاهد، کود شیمیایی، لجن فاضلاب 20 تن در هکتار + 50% کود شیمیایی، لجن فاضلاب20 تن در هکتار، لجن فاضلاب 40 تن در هکتار + 50% کود شیمیایی و لجن فاضلاب 40 تن در هکتار بود، و عامل فرعی نیز تفاوت کاربرد یک ساله، دو ساله و سه ساله تیمارهای کودی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای مختلف کودی اثر معنی­داری روی غلظت عناصر میکرو کل و قابل جذب خاک و میزان تجمع عناصر میکرو در ریشه و اندام هوایی تربچه داشت؛ به طوری­که با افزایش کاربرد فاکتورهای فوق، غلظت عناصر فوق در خاک و برداشت آنها از خاک توسط گیاه افزایش یافت. همچنین مصرف سه ساله کودهای آلی و معدنی بهتر از مصرف دو ساله و یک ساله آنها بر افزایش غلظت عناصر میکرو در خاک و جذب آنها توسط اندام­های گیاه تأثیر داشت. اثر برهمکنش بین نوع کود و مدت مصرف آن بر غلظت روی قابل جذب خاک، آهن و منگنز ریشه و مس اندام هوایی تربچه از نظر آماری معنی­دار بود. به طوری­که بالاترین میزان روی قابل جذب خاک مربوط به کاربرد سه سال متوالی تیمار لجن فاضلاب 40 تن در هکتار، بیشترین غلظت آهن و منگنز در ریشه تربچه مربوط به کاربرد سه سال متوالی لجن 40 تن در هکتار همراه با 50% کود شیمیایی و بیشترین غلظت مس در اندام هوایی تربچه مربوط به کاربرد سه سال متوالی لجن 20 تن همراه با 50% کود شیمیایی بود. در نهایت با توجه به نتایج حاصله از این تحقیق و تأثیر معنی­دار استفاده از لجن فاضلاب به صورت جداگانه و غنی شده با کودهای شیمیایی، می­توان کاربرد لجن فاضلاب به همراه کود شیمیایی و یا جداگانه را پیشنهاد نمود. اما باید در مورد امکان ورود فلزات سنگین به زنجیره غذایی و آلودگی آنها در خاک هوشیار بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Integrated Municipal Sewage Sludge with Chemical Fertilizer on Micronutrient Concentration in Soil and Radish (Raphanus sativus)

نویسندگان [English]

  • R. Hosseinpour 1
  • M. Ghajar Sepanlou 2
1 MS.c. Student of Agronomy, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
2 Assistant Professorof Agronomy, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
چکیده [English]

In order to study the effect of sewage sludge (SS) application individually and integrated with N-P-K fertilizer and application length on the amount of total and available micronutrient in soil and their concentration in root and shoot of radish (Raphanus sativus), a 3-year experiment was conducted using randomized complete block design with two factors and three replications. The main plot included 6 fertilizer treatments consisting of control, chemical fertilizers, 20 ton.ha-1 of sewage sludge enriched with 50% chemical fertilizer, 20 ton.ha-1 of sewage sludge individually, 40 ton.ha-1 of sewage sludge enriched with 50% chemical fertilizer and 40 ton.ha-1 of sewage sludge individually. One-year, two-year, and three-year application of that fertilizer  were considered as sub plots.The results showed that application of different treatments had significant effect on total and available micronutrient elements in soil and accumulation of these elements in root and shoot of radish. By  increasing the application of these factors, micronutrient concentrations in soil and their uptake by plants were increased. Also, the effect of three-year application of organic and mineral fertilizers were better than one-year and two-year applications of these fertilizers on increasing the concentration of the micronutrient in soil and their uptake by plant organs. Interaction of the two factors had significant effect on available Zn content of soil, Fe and Mn concentration of  radish root, and Cu of  radish shoot. The results indicated that the highest increase in soil available Zn belonged to the continuous three-year application of 40 Mg.ha-1 sewage sludge.  The highest uptake rate of  Fe and Mn by radish root belonged to the continuous three-year application of 40 Mg.ha-1 + 50% sewage sludge. The highest Cu concentration in radish shoot belonged to the continuous three-year application of 20 Mg.ha-1 + 50% sewage sludge. Finally, regarding the result of this experiment and significant effect of application of sewage sludge individually or enriched with chemical fertilizer, it is suggested that sewage sludge enriched with chemical fertilizer and individually, may be applied, but care must be taken to avoid heavy metal entry into food chain and pollution of soils.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Copper
  • Iron
  • Manganese
  • Organic fertilizers
  • Zinc

مراجع

  1. افیونی، م.، ی. رضایی نژاد و ب. خیام باشی.1377. اثر لجن بر عملکرد و جذب فلزات سنگین به وسیله اسفناج و کاهو، علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 2. شماره اول. 19-29.
  2. آجودان زاده، م.، ا. گلچین و ج. لامعی هروانی. 1378. بررسی تأثیر متقابل کیفیت و مقدار ماده آلی و سطوح نیتروژن مصرفی بر عملکرد سیب زمینی.
  3. امامی، ع. 1375. روش­های تجزیه گیاه. جلد اول. نشریه شماره 982. موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران.
  4. خدیوی، بروجنی،۱۳۸۲. اثر کودهای آلی بر اشکال شیمیایی فلزات سنگین در خاک و جذب این عناصر توسط گندم. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  5. خیامباشی، ب. 1376. اثر استفاده از لجن فاضلاب به عنوان کود در آلایش و انباشت عناصر سنگین در خاک و گیاه. پایان نامه کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  6. عرفان منش، م. 1376. اثر تیمارهای لجن فاضلاب بر برخی خصوصیات خاک و جذب و تراکم عناصر سنگین به وسیله اسفناج و گوجه فرنگی. دانشگاه صنعتی اصفهان. پایان نامه، 117 صفحه.
  7. عرفانی آگاه، ع. 1375. بررسی اثر فاضلاب­های تصفیه شده خانگی بر کیفیت و عملکرد گوجه­فرنگی و کاهو و ویژگی­های خاک. پایان نامه کارشناسی ارشد در رشتة آبیاری و زهکشی. دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد. 230 صفحه.
  8. عرفان منش، م. 1376. اثر تیمارهای لجن فاضلاب بر برخی ویژگی­های خاک و جذب و تراکم عناصر سنگین به وسیله اسفناج و گوجه­فرنگی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  9. کرمی، م.، ی. رضایی نژاد.، م. افیونی و ح. شریعتمداری. 1386. اثرات تجمعی و باقیمانده لجن فاضلاب شهری بر غلظت عناصر سرب و کادمیوم در خاک و گیاه گندم. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 11: 1. 79-94.
  10. کرمی، م.، م، افیونی.، ی، رضایی نژاد و ا. ح. خوشگفتارمنش. 1386. آثار تجمعی و باقیمانده لجن فاضلاب شهری بر غلظت روی و مس در خاک و گیاه گندم. پایان نامه دکترا، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  11. هودجی، م.، م. ج.، عابدی.، م. افیونی و س. ف. موسوی. 1380. تأثیر مصرف لجن فاضلاب و کادمیوم بر غلظت کادمیوم در شاهی، کاهو و اسفناج. مجله علوم کشاورزی. 57-72.
  12. واثقی، س. ح. شریعتمداری. م. افیونی و م. مبلی. 1380. اثر لجن فاضلاب بر غلظت فلزات سنگین در گیاهان کاهو و اسفناج در خاک های با pH متفاوت. مجله علوم و فنون باغبانی ایران، جلد 2، شماره های 3 و 4، صفحه های 125 تا 142.
  13. واثقی، س.، م. افیونی.، ح. شریعتمداری و م. مبلی. اثر لجن فاضلاب و pH بر قابلیت جذب عناصر کم مصرف و فلزات سنگین. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال هفتم، شماره سوم.
  14. Afyuni, M., R. Schulin., and Y. Rezaeinejad. 2006. Extractability and plant uptake of Cu, Zn, Pb and Cd from a sludge-amended Haplargid in central Iran. Arid Land Res. Manag. 20(1): 29-41.
  15. Antoniadis, V., and B. J. Alloway. 2002. The role of dissolved organic carbon in the mobility of Cd, Ni and Zn in sewage sludge- amended soils. Environ. Pollut. 117: 515- 521.
  16. Asghar, H. N., M. Ishaq., Z. A. Zahir., M. Khalid., and M. Arshad. 2006. Response of radish to integrated use of nitrogen fertilizer and recycled organic waste. Pak. J. Bot., 38(3): 691-700.
  17. Behbahaninia, A., S. A. Mirbagheri., N. Khorasani., J. Nouri., and A. H. Javid. 2009. Heavy metal contamination of municipal effluent in soil and plants. Journal of Food, Agriculture & EnvironmentVol.7(3&4) : 851-856.
  18. Berti, W.R., and.,W. Jacobs. 1996. Chemistry and phytotoxicity of soil trace elements from repeated sludge application. J. Environ. Qual. 25: 1025-1032.
  19. Bigdeli, M., and M. seilsepour. 2008. Investigation of metals accumulation in some vegetables irrigated with waste water in Shahre Rey-Iran and toxicological implications. American-Eurasian j. Agric. & Environ. Sci., 4 (1): 86-92
  20. Castro,, P. Manas., and J. De las Heras. 2009. A comparision of the applications of different waste products to a lettuce crop: Effects on plant and soil properties. Scientia Horticulturae 123, 148-155.
  21. Chang, A. C., A. L. Page., G. E. Wameke., and G. B. Johanson. 1982. Effect of sludge application on the zinc accumulation in Swiss chard and radish. J. Environ. Qual, 16: 217-221.
  22. Chesters,, O. J. Attone., and O. N. Allen. 1957. Soil aggregation in relation to various soil constituents. Soil Sce. Soc. Am. Proc. 21: 272-273.
  23. Corey, R.B., L.D. King., C. Lue-Hing., D.S. Fanning., J.J. Street., and J.M. Walker. 1987. Effects of sludge properties on accumulation of trace elements by crops. P25-51 In. land Application of Sludge, Food Chain Implications.A. L, Page et al., (ed) Lewis Pub., Chelsa, MI.
  24. Gupta, A. P., Narwal, R. P., and Antil, R. S. (1989). Effect of different levels of nitrogen and sewage sludge on wheat. Journal of the Indian Society of Soil Science 37: 576-578.
  25. Gupta, U. C., WU. Kening., and Siyuan, L. 2008. Micronutrients in soils, crops, and livestok. Earth Science Frontiers. 15(5): 110-125. 
  26. Kabata, P. and A. H. Pendias. 1992. Trace element in soil and plants 2nd ed., CRC press, New York.
  27. Kauthale, V. K., P. S. Takawale, P. K. Kulkarni., and J. N. Daniel. 2005. Influence of Flyash and Sewage Sludge Application on Growth and Yield of Annual Crops.  International Journal of Tropical Agriculture. Vol. 23 (1-4): 49-54.
  28. Knudsen, D. and., G. A. Peterson. 1990. Lithium, sodium, and potassium. In: A.L. Page. (eds.), Methods of soil analysis. Part2. 2nd ed. Agron. Monogr. 9. ASA. Madison, WI, U.S.A. 225-246.
  29. Lindsay, W. L., and W. A. Norvell. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Soc. Am. J. 42: 421-428.
  30. Logan, T. J., and R.L. Chaney. 1983. Utilization of municipal wastewater sludge on land-metals. P. 235-236. In A.L. Page et al. (ed.) Proc. Of the 1983 Workshop on Utilization of Municipal Wastewater and Sludge on Land. Denver, CO. 23-25 Feb. 1983. Univ. Of California, Riverside.
  31. Lucas, R. F., and B. D. Knezek. 1973. Climatic and Soil Conditions Promoting Micronutrient Deficiencies in Plants. Micronutrients in Agriculture. Soil Science Soc. Of America.
  32. Luo, Y.M., and Christie, P. 1998. Bioavailability of copper and zinc in soils treated with alkaline stabilized sewage sludges. Journal of Environmental Quality 27, 335–342.
  33. Mcdonagh, J., B. Fand., V. Toomson., K. Limpinuntana., and E. Giller. 1995. Grain lequmes and green manures as pre-rice crops in North Thailands. II. Residue decomposition. Plant and Soil. 177: 127-136.
  34. McBride, M. B. 1995. Toxic metal accumulation from agricultural use of sludge. Journal Environment Qualified. 24: 5-18.
  35. McGrath, S. P., A. M. Chaudri., and K. E. Giller. 1995. Long-term effects of metal in sewage sludge on soils, microorganisms and plants. Journal Industrial. Microbiological. 14: 97-104.
  36. McGrath, S. P., F. J. Zhao., S. J. Dunham., A. R. Crosland., and K. Coleman. 2000. Long-term changes in the extractability and bioavailability of zinc and cadmium after sludge application. Journal Environment Qualified. 29: 875-883.
  37. Morera, M. T., J. Echeverria., and J. Garrido. 2002. Bioavailability of heavy metals in soils amended with sewage sludge. J. Soil Sci. 82: 433-438.
  38. Narwal, R.P., R. Kumar., and R.S. Antil. 2010. Long-term effect of farmyard manure and N on the distribution of zinc and copper in soil fractions under pearl millet-wheat cropping system. Proceedings of 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World. Australia, 1-6 August 2010, Brisbane, Australia. Published on DVD.
  39. Olsen, S. R., and L. E. Sommers. 1990. Phosphorus. PP. 403-431. In: A. L. Page. (Eds.), Methods of soil analysis. Part 2.2nd ed. Argon. Monogr. 9. A.S.A. Madison. WI. U.S.A.
  40. Perez-Murcia, M. D., R. Moral., J. Moreno-Caselles., A. Perez-Espinosa., and C. Paredes. 2006. Use of composted sewage sludge in growth media for broccoli. Bioresource Technology 97: 123–130.
  41. Scheltinga, H. M. H., 1987.Sludge in agriculture: the European approach. Wat. Sci. Tech. 18: 9-18.
  42. Skousen,, and C. Clinger.1991. Sewage sludge land application program in west Virginia. J. Soil and Water Cons. 48. (2): 145-151.
  43. Sommers, L, E. 1977. Chemical composition of sewage sludge and analysis of their potential use as fertilizers. J. Environ, Qual. 6(6): 225-231.
  44. Sukkariyah, B. F., G. Evanylo., L. Zelazny., and R. L. Chaney. 2005. Cadmium, Copper, Nickel, and Zinc Availability in a Biosolids-Amended Piedmont Soil Years after Application.
  45. Tarwadi, K., and V. Agte. 2005. Antioxidant and micronutrient quality of fruit and root vegetables from the Indian subcontinent and their comparative performance with green leafy vegetables and fruits. J Sci Food Agric 85:1469–1476.
  46. Westerman, R. L. 1990. Soil testing and plant analysis. SSSA, Madison, WI.

47. Wei, Y. J., and Y. Liu. 2005. Effects of sewage sludge compost application on crops and cropland in a 3-year field study. Chemosphere. (59): 1257-1265.

پژوهش های خاک
دوره 27، شماره 3
آذر 1392
صفحه 373-385

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار