تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن بر رشد و عملکرد دو رقم کلزا در دو خاک شور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم

2 استاد دانشگاه صنعتی اصفهان

3 استادیار موسسه تحقیقات خاک و آب

4 محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم

چکیده

در استان قم سطحی معادل 2000 هکتار به کاشت کلزا اختصاص یافته که بیش از نیمی از این اراضی به درجات مختلفی از مشکل شوری منابع آب و خاک رنج می­برند. نیتروژن یکی از مهمترین عناصر ضروری کلزا به ویژه در شرایط شور می‌باشد. اطلاعات دقیق در خصوص تغذیه­ی نیتروژنی کلزا در شرایط شور وجود ندارد. به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن بر رشد و عملکرد دو رقم کلزا در شرایط شوری مختلف آب آبیاری و خاک، در سال زراعی 86-1385 دو آزمایش مزرعه­ای در دو نقطه از بخش قمرود استان قم اجرا گردید. شوری آب آبیاری و خاک سطحی مزرعه­ی اول به ترتیب 5/5 و 8/5 دسی زیمنس بر متر و در مزرعه دوم به ترتیب 3/8 و 1/8 دسی زیمنس بر متر بود. در هر مزرعه، آزمایشی با شش سطح نیتروژن و دو رقم کلزا به صورت کرت­های خرد شده و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت­های فرعی شامل 6 سطح نیتروژن (صفر، 45، 90، 135، 180 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) و کرت­های اصلی شامل کلزا، رقم­های Hyola-401 وPF بود. نتایج نشان داد با افزایش سطح نیتروژن مصرفی تا سطح 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در هردو سطح شوری آب آبیاری و در هر دو رقم، عملکرد دانه، شاخساره گیاهی و عملکرد روغن بطور معنی‌داری نسبت به شاهد و نیز دیگر سطوح افزایش یافت در حالی که درصد روغن دانه کم شد (p<0.05). رقم هایولا در هر دو شوری آب آبیاری دارای برتری نسبی در خصوص عملکرد و درصد روغن دانه نسبت به رقم PF بود. برهمکنش رقم در سطوح نیتروژن مصرفی معنی­دار نبود. بالا ترین عملکرد دانه در هر دو شوری آب آبیاری در سطح 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد، اگرچه در مورد رقم PF، در شوری بالاتر، بین سطح 225 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختلاف معنی­داری در سطح 5% آزمون دانکن مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Different Amounts of Nitrogen on Growth and Yield of Two Canola Cultivars (Brassica napus L.)in Two Saline S0ils

نویسندگان [English]

  • M. H. Mirzapour 1
  • A. H. Khoshgoftarmanesh 2
  • M. H. Davoodi 3
  • A. H. Koochebaghi 4
1 M.S. and Member of Scientific Board of Qom Research Center of agriculture and Natural Resource
2 Professor, Isfahan University of Technology
3 Assistant Professor, Soil and Water Research Institute of Iran
4 Researcher; Agricultural and Natural Resources Research Center of Qom
چکیده [English]

In Qom province, two thousand hectares are under canola cultivation, of which more than half suffer from different degrees of soil and water salinity. Nitrogen is one of the most important nutrients necessary for canola, especially in saline condition. There is no precise information about N nutrition for canola in saline condition. In order to study the effect of different N rates on growth and yield of two cultivars of canola in saline condition, during 2006-2007, two field trials were conducted in two sites in Qomroud district of Qom province. In the first  farm, irrigation water and soil salinity levels were, respectively, 5.5 and 5.8 dS.m-1, and in the second site, the corresponding salinity levels were 8.3 and 8.1 dS.m-1. In each site, the trial was conducted with six levels of N and two canola cultivars in a split plots experiment with randomized complete blocks design and three replicates. Sub plots included nitrogen in six levels (i.e. 0, 45, 90, 135, 180 and 225 kg N. ha-1 as urea source) and the main plot was allocated to two canola cultivars, namely, Hyola-401 and PF varieties. The results showed that, for both cultivars and both irrigation water salinity levels, increasing N level up to 225 kg N. ha-1 enhanced seed yield, dry mater, and oil yield significantly (p<0.05) in comparison with the control ( no nitrogen application) and as well as the other N levels; however, the seed oil content decreased (p<0.05). The Hyola-401 variety had comparative preference to PF variety in seed yield and oil content. Interaction between varieties and N levels was not significant. The highest seed yield was obtained in 225 kg. N. ha-1 at both salinity levels, whereas in PF variety in second salinity level, there was no significant difference between 180 and 225 kg. N. ha-1 at 5% level in Duncan test.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salinity
  • Seed yield
  • Seed oilcontent
  • Hyola-401 and PF cultivars

مراجع

  1. بدون نام. 1389. آمار نامه کشاورزی. جلد اول. محصولات زراعی و باغی سال زراعی 88-1387. دفتر آمار و فناوری اطلاعات، معاونت برنامه ریزی و امور اقتصاد. وزارت جهاد کشاورزی.
  2. عجم نوروزی، ح. و ح. میرزایی. 1377. اثرات تاریخ کاشت و مقادیر مختلف کود­های ازته و فسفره بر عملکرد و اجزای عملکرد و کمیت و کیفیت روغن رقم طلاییه کلزا در گرگان، چکیده مقالات ششمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. مازندران. ایران.
  3. ﻋﻠﯽ احیایی، م. و ع. ا. بهبهانی زاده. 1372 . ﺷﺮح روﺷ­ﻬﺎی ﺗﺠﺰیه شیمیایی ﺧﺎک. ﻧﺸﺮیه ﻓﻨﯽ ﺷﻤﺎره. 893، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘیقات ﺧﺎک و آب . ﺗﻬﺮان، ایران . 129 صفحه.
  4. کریمی، م. 1366. آب و هوای منطقه مرکزی ایران. انتشارات جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان، 97صفحه.
  5. ملکوتی، م. ج.، و م. ن. غیبی. 1379. تعیین حد بحرانی عناصر غذایی مؤثر در خاک، گیاه ومیوه. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی، نشر آموزش کشاورزی. کرج.
  6. Abd-el-Gawad, A., A. El- Tabbakh and A. Shetaia. 1990. Effect of nitrogen, P and K fertilization on the yield and yield components rape plant. Ann. Agri. Sci. 35 (1).
  7. Alam, S.M. 1994. Nutrient uptake by plants under stress condition. p. 227–243. In M. Pessarakli (ed.) Handbook of plant and crop stress. Marcel Dekker, New York. English U.S.
  8. Albassam, B.A. 2001. Effect of nitrate nutrition on growth and nitrogen assimilation of pearl millet exposed to sodium chloride stress. J. Plant Nutr. 24:1325–1335.
  9. Anderson, P., and W. E. Wilnet. 1993. The effect of irrigation and nitrogen on yield and oil content on Brassica napus L. Indian J. Sci. 34 (11): 117- 122.
  10. Brown, C. M. and A. N., Aryeetey.1973. Maternal Control of Oil Content in Oats (Avena Sativa L.). Crop. Sci 13:120-121.
  11. Bybordi, A. 2010a. Effects of salinity on yield and component characters in canola (Brassica napus L.) cultivars. Not Sci Biol: 2 (1): 81-83.
  12. Bybordi, A. 2010b. Effects of Salinity and N on the Growth, Photosynthesis and N Status of Canola (Brassica napus L.). Not Sci Biol 2 (2): 92-97.
  13. Bybordi, A., S. J. Tabatabaei and A. Ahmadev. 2010c. Effects of salinity on fatty acid composition of canola (Brassica napus L.). J. Food Agric. and Environ. 8(1):113-115.   
  14. Counce P.A., and B.R. Wells. 1990. Rice plant population density effect on early-season nitrogen requirement. J. Prod. Agric.;3:390-393.
  15. Cornillon, P., and A. Palloix. 1997. Influence of sodium chloride on the growth and mineral nutrition of pepper cultivars. J. Plant Nutr. 20:1085–1094.
  16. Flores, P., M. Carvajal; A. Cerda, and V. Martinez. 2001. Salinity and ammonium/nitrate interactions on tomato plant development, nutrition, and metabolites. J. Plant Nutr. 24:1561–1573.
  17. Gunes, A., A. Inal, and M. Alpaslan. 1996. Effect of salinity on stomatal resistance, proline, and mineral composition of pepper. J. Plant Nutr. 19:389–396.
  18. Jackson G.D., G.D., Kushnak;  L. E., Welty;  M. P. Westcott and D. M.  Wichman . 1993. Fertilizing canola. Montana Agresearch ;10(2):21-24.
  19. Jackson, G. D. 2000.Effects of Nitrogen and Sulfur on Canola Yield and Nutrient Uptake. Agron. J. 92:644-649.
  20. Jacoby, B. 1994. Mechanisms involved in salt tolerance by plants. p. 97–145. In M. Pessarakli (ed.) Handbook of plant and crop stress. Marcel Dekker, New York.
  21. Kato T., and K. Takeda. 1996. Associations among characters related to yield sink capacity in spaced-planted rice. Crop Sci. 36:1135-1139.
  22. Kazemeini, S. A., H. Hamzehzarghani and M. Edalat. 2010. The impact of nitrogen and organic matter on winter canola seed yield and yield components. Aust. J. Crop. Sci. 4(5): 335-342
  23. Matsushima,  S. 1970. Crop science in rice. Tokyo: Fuji and Publ. Co.
  24. Papadopoulos, I. and V. V. Rending (1983). Interactive effects of salinity and nitrogen on growth and yield of tomato Plants. Plant Soil 73:47-57.
  25. Popove. G. B. 1994. Effects of nitrogen, phosphorus and sulfur on the yield, growth and quality of canola (Brassica napus L.). Bozeman: Montana State Univ, M.S. thesis.
  26. Rameeh, V. 2012. Ions uptake, yield and yield attributes of rapeseed exposed to salinity stress. J. Soil Sci. Plant Nutr., 12 (4): 851-861
  27. Shen, D., Q. Shen, Y. Liang, and Y. Liu. 1994. Effect of nitrogen on the growth and photosynthetic activity of salt-stressed barley. J. Plant Nutr. 17:787–799.
  28. Soliman, M. S., H. G. Shalabi, and W. F. Campbell. 1994. Interaction of salinity, nitrogen, and phosphorus fertilization on wheat. J. Plant Nutr. 17:1163–1173.
  29. Villa-Castorena, M., A. L. Ulery, A. E. A. Catalán-Valencia and M. D. Remmenga. 2003.SalinityandNitrogenRate Effects on the Growth and Yield of Chile Pepper Plants. Soil Sci. Soc. Am. J. 67:1781-1789.
پژوهش های خاک
دوره 28، شماره 1
شهریور 1393
صفحه 1-14

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار