پویایی جریان گازهای خاک در ارتباط با ریزتوپوگرافی چاله و کپٌه در یک جنگل پهن‌برگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جنگلداری

چکیده

هدف تحقیق حاضر، بررسی پویایی جریان­های دی اکسید کربن، متان و نیتروز اکسید در ارتباط با تغییرپذیری برخی مشخصه­های خاک در سنین مختلف چاله و کپٌه، ریزتوپوگرافی حادث شده از ریشه­کن شدن درختان، می­باشد. به این منظور، قطعه شاهد سری لالیس واقع در استان مازندران پیمایش شده و تعداد 24 درخت ریشه­کن شده از گونه­ راش شناسایی شد. سن چاله و کپٌه معادل سن خشکه­دار در نظر گرفته شد و بر همین اساس، 6، 7، 5 و 6 خشکه­دار به ترتیب به چاله و کپٌه­های جوان، میانسال، بالغ و کهنسال اختصاص داشته است. نمونه­های خاک از سه موقعیت بالای کپٌه، ته چاله و زیر تاج پوشش بسته و از عمق 15 - 0 سانتی­متری گرفته شد. برخی مشخصه­های فیزیکوشیمیایی و بیولوژی خاک (بافت، محتوی رطوبت، کربن آلی، نیتروژن کل، تعداد و زیتوده کرم­های خاکی) در محیط آزمایشگاه اندازه­گیری شد. نتایج حاکی از آنست که چاله­ها (55/0 میلی­گرم دی اکسیدکربن ، 10/0 میلی­گرم نیتروز اکسید و 32/0- میلی­گرم متان در متر مربع در روز) در مقایسه با کپٌه­ها (19/0 میلی­گرم دی اکسیدکربن ، 03/0 - میلی­گرم نیتروز اکسید و 52/0- میلی­گرم متان در متر مربع در روز) مقادیر بیشتری از گازهای دی اکسید کربن و نیتروز اکسید را تولید کرده و همچنین مقادیر کمتری از گاز متان را جذب می­کنند. با گذشت زمان، قابلیت تولید دی اکسید کربن و نیتروز اکسید و همچنین جذب گاز متان توسط چاله و کپٌه­ها افزایش می­یابد. نتایج این بررسی می­تواند در ارزیابی و مدیریت بوم نظام­های جنگلی باد افتاده مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dynamic of Soil Gases Flux in Relation to Pit and Mound Microtopography in a Broad-leaved Forest

نویسنده [English]

  • Y. Kooch
Assistant Professor, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

The aim of this research was to study dynamics of soil CO2, CH4 and N2O fluxes related to variability of some soil characteristics in different ages of pit and mounds i.e. the microtopography created by uprooted trees. For this purpose, the control parcel of Lalis district located in Mazandaran province was studied and twenty four uprooted trees from beech species were found. Pit and mound age was considered equal to the dead tree age. Based on this assumption, six, seven, five, and six dead trees belonged to young, medium, adult, and old pit and mounds, respectively. Soil samples were taken at 0-15 cm depth from top of the mound, pit bottom, and closed canopy micro sites. Some of soil physico-chemical and biological characteristics (texture, water content, organic carbon, total nitrogen, abundance and biomass of earthworms) were measured at the laboratory. Results indicated that pits (0.55 mg CO2, 0.10 mg N2O and -0.32 mg CH4 m-2 day-1) emitted more CO2 and N2O and had less uptake of CH4 compared to mounds (0.19 mg CO2, - 0.03 mg N2O and -0.52 mg CH4 m-2 day-1). Potential of CO2 and N2O emissions and CH4 uptake are increased by pit and mounds with time. The results of this research can be considered in evaluation and management of forest ecosystems blown down by wind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Uprooted trees
  • beech
  • CO2
  • CH4
  • N2O