موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
تأثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد جو، رطوبت و شوری خاک در طول فصل رشد، و بهرهوری آب
155
166
FA
هادی
پیرسته انوشه
استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
h.pirasteh.a@gmail.com
یحیی
امام
استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سیدعبدالرضا
کاظمینی
دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
kazemeini22@gmail.com
فرهاد
دهقانی
استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
dehghany47@gmail.com
10.22092/ijsr.2017.113097
<strong><span lang="FA" dir="RTL">در یک مطالعه 2 ساله مزرعهای، رطوبت و هدایت الکتریکی عصاره اشباع (</span><span>ECe</span><span lang="FA" dir="RTL">) خاک در سه عمق در طول فصل رشد و همچنین عملکرد بیولوژیک و دانه و بهرهوری آب گیاه جو رقم نصرت تحت تأثیر دو سطح شوری آب آبیاری به میزان 2 و 12 دسیزیمنس برمتر پایش شد. نتایج نشان داد که عملکرد بیولوژیک و دانه و بهرهوری آب در اثر تنش شوری به ترتیب با کاهش 0/36%، 1/52% و 0/23 درصدی در سال اول و 4/48%، 1/69% و 7/31 درصدی در سال دوم همراه بود، که این افت بیشتر در سال دوم ناشی از مقدار کمتر بارش بود. میانگین دو ساله بهره وری آب بر حسب عملکرد دانه، در مورد آب با شوری 2 دسیزیمنس برمتر 87/0 کیلوگرم بر مترمکعب و با آب شور12 دسیزیمنس برمتر برابر 64/0 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. در تمام روزهای پس از اعمال تیمار شوری، رطوبت خاک در هر سه عمق در کرتهای شاهد بهطور معنیداری کمتر از کرتهای شور بود. این تفاوت در عمق اول روند مشخصتری داشت و تا آخر فصل رشد ادامه داشت. بهطور میانگین، درصد رطوبت در کرتهای شور نسبت به کرتهای شاهد در سالهای اول و دوم به ترتیب به میزان 8/16% و 4/22 درصد بیشتر بود. در هر دو سال هدایت الکتریکی خاک نیز، بلافاصله پس از اعمال شوری تحت تأثیر قرار گرفت و با گذشت زمان، این تأثیر بیشتر شد. تیمارهای شوری 2 و 12 دسیزیمنس برمتر به ترتیب باعث کاهش و افزایش هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک گردیدند. بیشینه هدایت الکتریکی خاک در هر سه عمق در 160 روز پس از کاشت بهدست آمد. بهطورکلی، آبیاری با آب شور باعث افزایش تقریباً دو برابری هدایت الکتریکی خاک در پایان فصل نسبت به شروع آزمایش و همچنین افزایش 20 درصدی شوری خاک نسبت به شوری آب آبیاری گردید. مقدار بیشتر رطوبت در شرایط شور به دلیل سهلالوصول نبودن و کیفیت پایین آن برای گیاهان زراعی کاربردی ندارد، ولی گیاهان شورزیست مانند ارزن پادزهری، کوشیا، و سالیکورنیا در تناوب با جو احتمالاً میتواند از رطوبت باقیمانده در خاک استفاده کرده و با مصرف آب کمتر، محصول قابل قبولی داشته باشد.</span></strong>
آبشویی,آب شور,خاک شور,عصاره اشباع
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113097.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113097_aeb467260cb1c5552633a2070913f8a2.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
تأثیر مقدار و زمان مصرف نیتروژن بر عملکرد، اجزاء عملکرد و میزان روغن کنجد در منطقه جیرفت
167
176
FA
آرش
صباح
کارشناس ارشد بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
arash14492@yahoo.co.uk
فریدون
نورقلی پور
مربی پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
nourfg@yahoo.com
سید علی
غفاری نژاد
استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
ma_ghaffari51@yahoo.com
10.22092/ijsr.2017.113098
<strong>به دلیل اهمیت کشت کنجد به عنوان گیاهی روغنی و با هدف بررسی تأثیر مقادیر و زمانهای مختلف مصرف نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی این محصول، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در دو سال زراعی از تیر ماه 1388 در منطقه جیرفت بر روی رقم JL-13 اجرا گردید. فاکتور اول شامل پنج سطح نیتروژن (صفر،25، 50، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار ) از منبع اوره و فاکتور دوم زمان مصرف نیتروژن (دو تقسیط پیش از کشت + قبل گلدهی و سه تقسیط: پیش از کشت + قبل از گلدهی + قبل از کپسول دهی) در مقادیر مساوی تقسیط بود. هر کرت شامل چهار خط کشت به طول 5 متر بود. از هر کرت دو خط وسط برداشت شد و اجزاء عملکرد، عملکرد دانه، درصد روغن، وزن هزار دانه و درصد نیتروژن در دانه اندازه گیری شد. میزان جذب و کارایی زراعی نیتروژن محاسبه گردید. نتایج نشان داد تأثیر تقسیط نیتروژن بر عملکرد و اجزاء آن معنیدار نبود. کاربرد نیتروژن سبب افزایش معنیدار عملکرد دانه، اجزاء آن و کارایی زراعی نیتروژن شد. با مصرف 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، بیشترین عملکرد دانه (1137 کیلوگرم در هکتار) و روغن (602 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. بنابراین تحت شرایط این آزمایش تقسیط دو مرحله ای 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن قابل توصیه است. </strong>
تقسیط نیتروژن,سطح مصرف نیتروژن,کارایی زراعی نیتروژن
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113098.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113098_1a0869f715225dd8eb17e27dfcf0fd0f.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
روند رشد، واکنش تغذیهای و درجه زرد برگی نارنگی انشو با پایه سوینگلسیتروملو در برخی خاکهای آهکی مازندران
177
194
FA
علی
اسدی کنگرشاهی
استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مازندران، ایران
kangarshahi@gmail.com
نگین
اخلاقی امیری
استادیار بخش علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مازندران، ایران
neginakhlaghi@yahoo.com
10.22092/ijsr.2017.113099
<strong>در این پژوهش واکنش تغذیهای نارنگی انشو با پایه سوینگلسیتروملو به خاکهای آهکی شرق مازندران بررسی شد. آزمایش گلدانی به مدت دو سال در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت خاک دارای مقادیر متفاوت کربنات کلسیم معادل از 2% تا 45 درصد در 4 تکرار جمعاً با 28 گلدان انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین وزن خشک اندام هوایی از خاک جنوب ساری با مقدار آهک کل 14 درصد، آهک فعال 5 درصد حاصل شد و در خاکهای با آهک بیشتر، میانگین وزن خشک اندام هوایی به شدت کاهش یافت. بیشترین درجه زردی برگ از خاکهای غرب نکا و شرق ساری با آهک فعال 14 و 16 درصد و آهک کل 30 و 45 درصد به دست آمد و کمترین درجه زردی از خاکهای بدون آهک فعال و آهک فعال 3 درصد و آهک کل 2 و 9 درصد حاصل شد. در خاکهای با آهک 2 درصد (جنوب بابل) و 9 درصد (غرب قائمشهر)، بیشترین غلظت آهن کل در ریشه و کمترین علائم زردی برگ وجود داشت. میانگین غلظت آهن کل در ریشهها حدود 5/7 برابر میانگین غلظت آن در برگها بود که تجمع و رسوب آهن در ریشهها را نشان میدهد. با توجه به این که مقدار منگنز قابل استفاده برای درختان مرکبات در بیشتر خاکها بیش از حد مطلوب (mgkg<sup>-1</sup>5/2) بود اما میانگین غلظت منگنز برگ در بیشتر خاکها کمتر از حد کفایت (mgkg<sup>-1</sup>25<) بود به طور کلی میانگین غلظت منگنز در ریشه حدود 2/3 برابر میانگین غلظت آن در برگ بود. در مقابل، با توجه به این که مقدار روی قابل استفاده برخی خاکها کمتر از حد مطلوب بود اما در بیشتر آنها، غلظت روی برگها در حد کفایت نشان میداد. همچنین از بین عناصر کم مصرف مورد بررسی، با توجه به شدت کمبود منگنز و راندمان پایین انتقال آن از ریشه به برگ، محدود کنندهترین عنصر برای این پایه و پیوندک بود. به طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش، توصیه میشود در خاکهای با آهک کل بیشتر از 14 و آهک فعال بیشتر از 5 درصد از پایه سوینگلسیتروملو استفاده نشود. همچنین توصیه میشود از مصرف خاکی کودهای آهن و منگنز برای رفع کمبود این عناصر در این پایه و پیوندک اجتناب شود. </strong>
پایه,رشد رویشی,کربنات کلسیم,پایه سوینگلسیتروملو,مرکبات
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113099.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113099_43aa1fc24fbe339988edfa303e563e5a.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
تغییرات مکانی نیتروژن، فسفر و پتاسیم و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک در اراضی شرکت کشت و صنعت شریف آباد قزوین
195
213
FA
الهه
خزائی
کارشناسی ارشد علوم خاک دانشگاه شاهد
khazaie200el@gmail.com
عبدالامیر
بستانی
استادیار دانشگاه شاهد تهران
bostani@shahed.ac.ir
ناصر
دواتگر
استادیار موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
10.22092/ijsr.2017.113101
<strong>خاک نقش مهمی را در چرخه بیوژئوشیمیایی به عنوان یک منبع مهم ذخیره عناصر ایفا میکند. از عوامل مهمی که در کشاورزی حائز اهمیت است نوع ویژگیهای خاک، پراکنش و میزان تغییرات آن میباشد. در این مطالعه 600 نمونه خاک با فواصل تقریبی 100 متر در 100 متر از عمق 30-0 سانتیمتری در 800 هکتار از اراضی شرکت کشت و صنعت شریف آباد قزوین جمعآوری شد. آنالیز آمار توصیفی و زمین آماری دادههای جمعآوری شده، انجام شد. نتایج نشان داد دامنه تغییرات نیتروژن کل خاک در محدوده 82/0- 02/0% با میانگین 26/0 درصد، فسفر قابل استخراج با اولسن در محدودهmg/kg 07/93-58/9 با میانگین 21/36 میلیگرم بر کیلوگرم، پتاسیم قابل استخراج با استات آمونیوم در محدوده 1740-180 با میانگین 87/552 میلیگرم بر کیلوگرم و ظرفیت تبادل کاتیونی در محدوده 16/50-44/11 با میانگین 20/28 میلیاکیوالان در 100 گرم خاک بود. بهترین مدل نیمتغییرنما برای تمام ویژگیهای مورد مطالعه مدل نمائی بود. دامنه مؤثر برای نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ظرفیت تبادل کاتیونی به ترتیب 510، 798، 567، 1476 متر بدست آمد. به منظور تهیه نقشه پهنهبندی صفات مورد مطالعه از تخمینگر کریجینگ استفاده شد. نتایج نشان داد وسعت نسبی مناطق برای عنصر نیتروژن کل در محدوده کمتر از 1/0% (صفر درصدمساحت)،برای 2/0-1/0N=%(5/3% مساحت)، 3/0-2/0N=% (3/74%) و بیشتر از 3/0 درصد(2/22%)بود. در مورد عنصر فسفر بر حسب میلی گرم در کیلو گرمدر محدوده کمتراز 12 (صفر درصد مساحت)،برای 24-12(8/7% مساحت)،36-24(4/48% مساحت) و بیشتر از 36 میلیگرم در کیلوگرم(8/43% مساحت)به دست آمد. عنصر پتاسیم در محدوده کمتر از 250 (صفر درصد مساحت)، 400-250(6/4%)، 600-400(72%) و بیشتر از 600 میلیگرم بر کیلوگرم(4/23%). در مورد ظرفیت تبادل کاتیونی کمتر از 10 (صفر درصد)، 20-10(1/13%)، 30-20(6/44%) و بیشتر از 30 میلیاکی والان در 100 گرم (3/42%) بود. </strong>
عناصر پرمصرف,زمینآمار,مدل نمائی,پهنهبندی
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113101.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113101_076de0995cacdaba73c21f6388bad457.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
اثر ورمیکمپوست دامی و زباله شهری بر تغییرات فسفر از منابع مختلف در یک خاک آهکی
215
229
FA
محبوبه
ضرابی
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه ملایر
مهسا
عصاریها
دانشآموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه ملایر
mahsa.asariha@gmail.com
زهرا
کلاهچی
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان
10.22092/ijsr.2017.113104
<strong>بررسی فراهمی فسفر در طول زمان و نقش مواد آلی در فراهمی آن در خاک، برای مدیریت مصرف کودهای شیمیایی و آلی حاوی فسفر مهم میباشد. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر دو نوع ورمیکمپوست (ورمیکمپوست دامی (SMV) و ورمیکمپوست زباله شهری (MWV)) بر فراهمی فسفر، جزءبندی و گونههای معدنی آن در یک خاک لوم شنی آهکی تیمار شده با مقادیر 0 و 20 کیلوگرم فسفر بر هکتار، از سه منبع کودشیمیایی (خاک فسفات (RP)، دیآمونیوم فسفات (DAP) وسوپرفسفات تریپل (TSP)) در طول 90 روز انکوباسیون انجام شد. به منظور مطالعه سرعت کاهش فراهمی فسفر در طی زمان، دادههای فسفر آزاد شده از خاکها بر معادله توانی برازش داده شدند. شاخص اشباع و گونههای فسفر معدنی محلول در روز اول و نودم از انکوباسیون، به کمک برنامه گونهبندی ژئوشیمیایی MINTEQ بهدست آمد. در روز نودم بین مقدار فسفر فراهم آزاد شده از خاک حاوی سوپرفسفات تریپل تیمار شده با ورمیکمپوست زباله شهری و در خاک حاوی دیآمونیوم فسفات تیمار شده با هر دو نوع ورمیکمپوست، تفاوت معناداری (05/0p</strong> <strong>) با مقدار فسفر فراهم آزاد شده در خاک شاهد مشاهده شد. در بقیه تیمارها تفاوت معناداری مشاهده نشد، که نشان دهنده پتانسیل بالای تثبیت فسفر در خاک مورد مطالعه میباشد. سرعت تغییر شکل فسفر (ضریبb در معادله توانی)، در دامنه 059/0- میلیگرم بر کیلوگرم در روز )خاک تیمار شده با ورمیکمپوست دامی( تا 140/0 - میلیگرم بر کیلوگرم در روز )خاک دارای کود سوپرفسفات تریپل( بهدست آمد. بالاترین مقدار پارامتر a معادله توانی، در خاکهای حاوی دی آمونیوم فسفات و سوپرفسفات تریپل تیمار شده با ورمیکمپوست زباله شهری مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد، کاربرد هر دو نوع ورمیکمپوست همراه با هر سه نوع کود شیمیایی فسفره، در مقایسه با کاربرد کودهای شیمیایی به تنهایی، باعث کندتر شدن سرعت کاهش فراهمی فسفر در خاک میشود. فراهمی فسفر در خاکهای تیمار شده با ورمیکمپوست زباله شهری نسبت به خاکهای تیمار شده با ورمیکمپوست دامی بیشتر بود. نتایج جزءبندی نشان داد که جزءپیوندی با کربنات کلسیم و جزء باقیمانده بهترتیب در روز اول و نودم انکوباسیون، جزء های غالب فسفر میباشند و انحلال کانی آپاتیت رهاسازی فسفر را کنترل میکند. یون<sup>-</sup>HPO<sub>4</sub><sup>2</sup> گونه معدنی غالب فسفر در خاکهای مورد مطالعه در طول دوره انکوباسیون بهدست آمد.</strong>
فسفرفراهم,کود آلی,کود فسفاته,جزءبندی,گونهبندی
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113104.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113104_2a620c791b87c19d2c915e7b6830dc74.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
توزیع شکل های فسفر در خاک های جنگلی کلاردشت
231
245
FA
محمدجواد
محبی صادق
دانشجوی دکتری گروه مهندسی علوم خاک،دانشگاه تهران
احمد
حیدری
استاد گروه مهندسی علوم خاک، دانشگاه تهران
ahaidari@ut.ac.ir
10.22092/ijsr.2017.113106
<strong>فسفر از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه میباشد که به شکلهای مختلف شیمیایی و بیوشیمیایی در خاک دیده میشود، به همین دلیل فسفر مستعد اثرپذیری از فرآیندها و شرایط خاکسازی میباشد. در این پژوهش با هدف بررسی اثر فرآیندهای خاکسازی بر توزیع شکلهای فسفر و قابلیت فراهمی آن 8 نیمرخ خاک در اراضی تحت پوشش جنگلی منطقه کلاردشت حفر و مطالعه گردید. فسفر فراهم (Pav)، فسفر کل (TP)، فسفر آلی (OP)، فسفر معدنی (MP) بهاضافه 8 شکل مختلف فسفر معدنی در افقهای ژنتیکی خاک اندازهگیری شد و همبستگی این شکلها با یکدیگر و نیز پارامترهای فیزیکوشیمیایی در نیمرخهای خاک بررسی گردید. نتایج نشان داد فرآیندهای خاکسازی اثرات قابل توجهی بر توزیع شکلهای مختلف فسفر دارند. فسفاتهای آهن (Fe-P) و آلومینیوم (Al-P) همبستگی مثبت و معنیداری با فسفر قابل استخراج با اگزالات آمونیوم (Pox) داشتند که ممکن است نمایانگر استخراج فسفر همرسوبی شده با اکسیدهای آهن و آلومینیوم دارای تبلور ضعیف (از طریق انحلال) و یا فسفر جذب شده توسط این اکسیدها (از طریق تبادل لیگاند و آنیونی) باشد. این شکلهای با تبلور پایین و همچنین اکتا کلسیم فسفات (Ca8-P) و فسفر محبوس (Oc-P)، همبستگی مثبت و معنیداری را با درصد رس نشان دادند که اتصال این ترکیبات به ذرات رس در طی واکنشهای شیمیایی مختلف و انتقال همزمان (co-migration) این ترکیبات و ذرات رس در طی فرآیند انتقال مکانیکی ذرات ریز (lessivage) و شستشو و رسوب مجدد (eluviation-illuvation) را محتمل میسازد. فسفر معدنی لبایل (LPi) و نسبتاً لبایل (MLPi) همبستگی معنیداری با فسفر قابل دسترس نداشتند اما فرم آپاتیت همبستگی معنیداری با فسفر قابل دسترس داشت که میتواند در اثر تخلیه فسفر توسط گیاهان، میکروارگانیسمها از افقهای سطحی خاک و علاوه بر آن انتقال عناصر به قسمتهای پایینتر نیمرخ خاک باشد که در نتیجۀ آن از منابع مقاومی مثل آپاتیت برای تامین فسفر استفاده میشود. این در حالی است که بیشترین همبستگی بین فسفر قابل دسترس، فسفر آلی و کربن آلی مشاهده شد که به همین دلیل فرآیند اضافه شدن بقایای گیاهی و چرخه جذب-بازگشت فسفر توسط گیاه (littering) و هوموسی شدن و فرآیندهای جانبی آن مهمترین فرآیند موثر بر فسفر قابل جذب (Pav) تلقی گردید.</strong>
افق ژنتیکی خاک,فسفر معدنی
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113106.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113106_1a8846cef56d449d3223d1dc5e7e6c6d.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
مطالعه جذب و واجذب فسفردر لایه های سطحی و زیرسطحی خاک برخی از تاکستانهای شهرستان ملایر
247
262
FA
محبوبه
ضرابی
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه ملایر
فاطمه
بگوند
دانشآموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه ملایر
f.bagvand@gmail.com
شهریار
مهدوی
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه ملایر
sh.mahdavi@malayeru.ac.ir
زهرا
کلاهچی
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان
10.22092/ijsr.2017.113109
<strong>فراهمی فسفر در خاکها تحت تأثیر ویژگیهای جذب فسفر میباشد. هدف از این تحقیق، بررسی پارامترهای همدمای جذب سطحی، نیاز استاندارد (SPR)، ظرفیت بافری (PBC)، واجذب و شاخص پسماند فسفر (PHI) در خاکهای سطحی و زیرسطحی بود. مطالعات همدمای جذب و واجذب فسفر، در 10 خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) و زیرسطحی (60-30 سانتیمتر) از تاکستانهای شهرستان ملایر انجام شد. مطالعات همدمای جذب سطحی، با سریهای غلظت فسفر از صفر تا 200 میلیگرم در لیتر، در حضور کلرید کلسیم 01/0 مولار انجام شد. برای مطالعه واجذب فسفر، از محلول کلرید کلسیم 01/0 مولار استفاده شد. ویژگیهای جذب فسفر در خاکها به کمک معادلات همدمای جذب تعیین شدند. میانگین غلظت فسفر اولسن در خاکهای سطحی و زیرسطحی به ترتیب، 3/24 و 4/19 میلیگرم بر کیلوگرم بهدست آمد. در خاکهای سطحی و زیر سطحی، غلظت فسفر اولسن بالاتر از حد مطلوب فسفر، برای محصولات باغی (7 تا 10 میلیگرم بر کیلوگرم) بهدست آمد. معادلات فروندلیچ، ونهای و تمکین بخوبی توانستند جذب سطحی فسفر را توصیف نمایند. میانگین نیاز استاندارد فسفر محاسبه شده از معادله فروندلیچ در غلظت 3/0 میلیگرم بر لیتر، در خاکهای سطحی و زیرسطحی به ترتیب 7/18 و 7/19میلیگرم بر کیلوگرم و میانگین ظرفیت بافری فسفر حاصل از معادله ونهای، به ترتیب 2/89 و 5/103 لیتر بر کیلوگرم بهدست آمد. میانگین شاخص پسماند فسفر در خاکهای سطحی (7/1) بیشتر از خاکهای زیرسطحی (6/1) بود. بین SPR با مقدار فسفر اولسن در خاکهای سطحی (01/0p</strong> <strong>) و زیرسطحی (05/0p</strong> <strong>) همبستگی معنادار و منفی بهدست آمد. PBC در خاکهای سطحی با مقدار رس (01/0p</strong> <strong>) و درصد کربنات کلسیم (05/0p</strong> <strong>) نیز همبستگی معنادار مثبت داشت. با توجه به بالا بودن غلظت فسفر محلول در هر دو عمق احتمال ایجاد اختلال در جذب سایر عناصر غذایی وجود دارد. مدیریت مصرف کودهای فسفری بر اساس پارامترهای بهدست آمده از مطالعات همدمای جذب در این خاکها ضروری میباشد.</strong>
همدمای جذب فسفر,ظرفیت بافری,نیاز استاندارد,پسماند
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113109.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113109_891a3037d7dfd3f65ad05af435000953.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
اثر اسیدهای آلی و چرخههای تر و خشک شدن بر پایداری و توزیع اندازه خاکدانهها در یک خاک آهکی
263
276
FA
آناهیتا
خسروی
دانشآموخته کارشناسیارشد، بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
khosravi.a-1991@gmail.com
سید علی اکبر
موسوی
دانشیار بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
aamousavi@gmail.com
10.22092/ijsr.2017.113111
<strong><span lang="AR-SA" dir="RTL">ساختمان خاک و پایداری خاکدانهها از ویژگیهای فیزیکی خاک هستند کهبهصورت مستقیم و غیرمستقیم بر سایر ویژگیهای خاک و رشد گیاه مؤثر میباشند. این ویژگیها تحت تأثیر عواملی مانند نوع و میزان ماده آلی و شرایط رطوبتی خاک قرار میگیرند. در یک پژوهش گلخانهای بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار<span style="text-decoration: underline;">،</span> اثر سطوح صفر، 05/0%، 5/0% و 5 درصد اسیدهای آلی و تعداد 1، 4، 8 و 12 چرخه 10روزه تر و خشکی بر پایداری و توزیع اندازه خاکدانهها در یک خاک آهکی بررسی شد. میانگین وزنی قطر خاکدانهها با اعمال چهار چرخه تر و خشک شدن در مقایسه با شاهد بهطور معنیداری (22 درصد) افزایش یافت درحالیکه میانگین هندسی قطر خاکدانهها با اعمال 8 و 12 چرخه تر و خشکی بهطور معنیداری بهترتیب بهمیزان 27 و 23 درصد کاهش یافت. میانگین هندسی قطر خاکدانهها با کاربرد اسیدهای آلی بهطور معنیداری بهمیزان 5 درصد افزایش یافت. اعمال 4، 8 و 12چرخه تر و خشکی سبب کاهش معنیدار </span><span>D<sub>10</sub></span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> و اعمال 8 و 12 چرخه تر و خشکی سبب کاهش </span><span>D<sub>25</sub></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">، </span><span> D<sub>30</sub></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">، </span><span> D<sub>50</sub></span><span lang="AR-SA" dir="RTL">، </span><span> D<sub>60</sub></span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> و </span><span> D<sub>75</sub></span><span lang="AR-SA" dir="RTL"> منحنی توزیع اندازه خاکدانهها شد. ضریب یکنواختی منحنی توزیع اندازه خاکدانهها با اعمال 4، 8 و 12 چرخه تر و خشکی بهطور معنیداری بهترتیب بهمیزان 13، 15 و 11 درصد افزایش یافت درحالیکه ضریب انحنای منحنی توزیع اندازه خاکدانهها با کاربرد 05/0 درصد اسیدهای آلی بهطور معنیداری بهمیزان 6 درصد کاهش یافت. بهطورکلی تر و خشک شدن سبب کاهش برخی شاخصهای توزیع اندازه خاکدانهها شد. درحالیکه اسیدهای آلی اثر مثبت معنیداری بر پایداری خاکدانهها نداشته و نتوانستند از تأثیر منفی چرخههای تر و خشکی بکاهند. هرچند انتظار می رفت کاربرد آنها در مناطقی که خاک در معرض تر و خشکی متوالی است بتواند از اثرات مخرب آن بر ساختمان و پایداری خاکدانهها و درنتیجه فرسایشهای آبی و بادی و پیامدهای منفی ناشی از آنها بکاهد.</span><span lang="FA" dir="RTL"> بنابراین پیشنهاد میشود آزمایش در خاکهای مختلف و با کاربرد مقادیر بیشتر از اسیدهای آلی مختلف انجام شود. </span></strong>
اسید فولویک,اسید هیومیک,ضریب انحنا,ضریب یکنواختی,میانگین وزنی قطر,میانگین هندسی قطر
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113111.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113111_145b83f52ae72abafd20c44d9f4ef075.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
اثر جنگلتراشی و توپوگرافی بر برخی ویژگیهای فیزیکوشیمیایی مؤثر بر کیفیت خاک در منطقه سراوان گیلان
277
290
FA
نفیسه
یغمائیان مهابادی
استادیار دانشگاه گیلان
yaghmaeian_na@yahoo.com
منیژه
خسروآبادی
دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان
khosroabadi.manijeh@gmail.com
حسین
اسدی
0000-0003-2333-4938
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران
hossein_asadi52@yahoo.com
10.22092/ijsr.2017.113112
<strong>جنگلزدایی پیامدهای نامناسبی در منابع زیست محیطی مانند افزایش توان سیلخیزی، رخداد فرسایش و تخریب خاک دارد. به منظور شناخت اثر جنگلزدایی بر نحوه عملکرد خاک در اکوسیستم، شاخصهای کیفیت خاک مورد ارزیابی قرار میگیرد تا امکان کنترل تخریب اراضی و ایجاد مدیریت پایدار را فراهم سازد. این پژوهش با هدف بررسی اثر جنگلتراشی در جهتها و موقعیتهای مختلف شیب بر تخریب خاک سطحی در بخشی از پارک جنگلی سراوان، واقع در جنوب شهرستان رشت که به علت نصب دکلهای برق فشار قوی، پاکتراشی شده است، انجام گرفت. نمونهبرداری از خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتر (در مجموع 144 نمونه) از مسیر جنگلتراشی شده و جنگل مجاور آن، از دو جهت و چهار موقعیت شیب انجام شد. برخی از شاخصهای مهم فیزیکی و شیمیایی کیفیت خاک شامل جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانهها، توزیع اندازه ذرات، اسیدیته، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، کربناتکلسیم معادل، نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل دسترس اندازهگیری شدند. تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که جنگلتراشی، باعث کاهش معنیدار مقدار ماده آلی، پایداری خاکدانهها، نیتروژن کل، ظرفیت تبادل کاتیونی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس و افزایش معنیدار جرم مخصوص ظاهری، اسیدیته و کربناتکلسیم معادل در خاک سطحی شده است. شیب شمالی اراضی جنگلی، خاکهای سطحی با کیفیت بالاتری از نظر ماده آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس و جرم مخصوص ظاهری دارا هستند. خاک سطحی قسمتهای پایین شیب اراضی جنگلی دارای بیشترین مقدار ماده آلی، فسفر و پایداری خاکدانه و کمترین مقدار کربنات کلسیم معادل و جرم مخصوص ظاهری میباشند. نتایج نشان داد که میانگین شاخص کیفیت خاک نمورو (NQI) در خاک سطحی اراضی جنگلتراشیشده نسبت به اراضی جنگلی 6/67 درصد کاهش یافته است. اختلاف شاخصهای کیفیت خاک بین موقعیتهای مختلف شیب در اراضی جنگلتراشیشده، مشهودتر از اراضی جنگلی است. این موضوع بیانگر این مطلب است که عامل اصلی کاهش کیفیت و تخریب لایههای سطحی خاک، تشدید فرسایش، انتقال و جابجایی مواد از موقعیتهای بالای شیب میباشد و موقعیتهای مختلف شیب در اراضی جنگلی به دلیل حفاظت نسبتا کامل خاک در برابر فرسایش از وضعیت تقریبا یکنواختی برخوردار هستند. با توجه به شدت تخریب لایههای سطحی خاک در مناطق جنگلتراشی شده و سطح قابل توجه آن در مسیر خطوط انتقال برق در منطقه مورد مطالعه، لازم است در زمان احداث این خطوط، با اقدامات حفاظتی از قبیل مالچهای گیاهی، بوتهکاری، بانکتبندی و احداث آبراهههای انحرافی اثرات منفی بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مؤثر در کیفیت خاک را کم کرد تا از فرسایش و تخریب بیشتر خاک جلوگیری شود. </strong>
تخریب خاک,شاخصهای کیفیت خاک,موقعیت شیب,جهت شیب
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113112.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113112_9542a14f40538cf27180ec6aac004670.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
بررسی نسبی اثرات لجن فاضلاب شهری بر غلظت فلزات سنگین و برخی ویژگیهای مورفولوژیک کاهو
291
302
FA
نسترن
سهرابی
دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیک و حفاظت خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان
sohrabinastaran7@gmail.com
افسانه
عالی نژادیان بیدآبادی
0000-0001-5669-2489
استادیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان
alinejadian@yahoo.com
محمد
فیضیان
استادیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان
m_feizian@yahoo.com
عباس
ملکی
استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان
abasmaleki@yahoo.com
10.22092/ijsr.2017.113113
<strong>استفاده</strong><strong>از</strong><strong>لجن</strong><strong>فاضلاب</strong><strong>بهعنوان</strong><strong>یک</strong><strong>کود</strong><strong>ارزانقیمت</strong><strong>و</strong><strong>غنی</strong><strong>از</strong><strong>عناصر</strong><strong>غذایی</strong><strong>در</strong><strong>مناطقی</strong><strong>از</strong><strong>ایران</strong><strong>رواج</strong><strong>یافته</strong><strong>است.</strong><strong>اما</strong><strong>کاربرد</strong><strong>لجن فاضلاب</strong><strong>در</strong><strong>مقادیر</strong><strong>زیاد</strong><strong>میتواند انباشته</strong><strong>شدن</strong><strong>فلزات</strong><strong>سنگین</strong><strong>در</strong><strong>گیاه را</strong><strong>به</strong><strong>دنبال</strong><strong>داشته باشد.</strong><strong>هدف از این تحقیق بررسی اثر لجن فاضلاب شهری بر غلظت فلزات سنگین و برخی ویژگیهای مورفولوژیک گیاه کاهو بود. این پژوهش در گلخانهی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با پنج سطح لجن فاضلاب شامل تیمار شاهد (بدون لجن)، 25، 50، 75 و 100 تن در هکتار، در چهار تکرار و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. نتایج تجزیه گیاه نشان داد که کاربرد لجن باعث افزایش معنیدار غلظت فلزات آهن، مس، کادمیم و سرب در اندام هوایی، ریشه و مغز ساقه کاهو گردید. بیشترین غلظت آهن (به میزان 16/6 میلیگرم در کیلوگرم) در تیمار 100 تن در هکتار در اندام هوایی، بیشترین غلظت مس و سرب (به ترتیب به میزان 49/1 و 20/1 میلیگرم در کیلوگرم) در تیمار 100 تن در هکتار در ریشه کاهو و بیشترین غلظت کادمیم (به میزان 43/0میلیگرم در کیلوگرم) در تیمار 100 تن در هکتار مغز ساقه کاهو مشاهده گردید. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد لجن فاضلاب باعث افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه، طول ریشه و شاخص سطح برگ کاهو گردید، اما بر شاخص کلروفیل برگ تأثیر معناداری نداشت. بیشترین مقدار برای صفات ذکر شده در تیمار 100 تن در هکتار لجن فاضلاب به دست آمد. در کاربرد لجن فاضلاب در کشاورزی توجه به غلظت فلزات سنگین سمی از جنبهی مخاطرات آن شایان توجه است چرا که استفاده مکرر و درازمدت این مواد بهویژه در مقادیر زیاد میتواند آلودگی خاک و انتقال این عناصر به زنجیرهی غذایی انسان و حیوان را در پی داشته باشد. بنابراین با توجه به یافتههای پژوهش حاضر در زمینهی فلزات سنگین، توصیه میگردد که از لجن فاضلاب برای محصولات خوراکی استفاده نگردد. از طرف دیگر قبل از هرگونه توصیهای جهت استفاده از لجن فاضلاب، حتماً لازم است برای هر منطقه با توجه به ترکیب لجن فاضلاب، قبل از استفاده و توصیه برای کاربرد در اراضی کشاورزی، ابتدا بار میکروبی آن مورد بررسی قرار بگیرد و با توجه به شرایط منطقه، نوع گیاه و خصوصیات خاک منطقه، توصیه مناسب تدوین شود. </strong>
آلودگی خاک,بار میکروبی,عملکرد,آهن,مس,سرب,کادمیم
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113113.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113113_555f4d683c962b7ea3bc3534f01d883e.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
تأثیر کاربرد لجن فاضلاب شهری اراک بر جذب کادمیوم در گیاه ذرت در یک خاک لومی
303
314
FA
پگاه
هوشیار
گروه خاکشناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
phoshyar@yahoo.com
امیرحسین
بقائی
گروه خاکشناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
10.22092/ijsr.2017.113115
<strong>ورود فلزات سنگین به محیط در نتیجه فعالیتهای انسان یکی از مهمترین مسائل پیشروی جوامع امروزی است. مدیریت استفاده از پسماندهای آلی در اراضی کشاورزی ضمن کاهش خطرات زیست محیطی، افزایش بهرهوری آنها را در پی دارد. بدین منظور، آزمایشی گلخانهای به منظور بررسی اثر لجن فاضلاب شهری اراک بر میزان جذب کادمیوم در گیاه ذرت در یک خاک لومی به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل کاربرد مقادیر صفر، 15 و 30 تن در هکتار لجن فاضلاب آلوده به مقادیر صفر، 5، 10 و 15 میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم خاک و کلات DTPA در دو مقدار صفر و 5/1 میلیمول کلات DTPA در کیلوگرم خاک بود. بعد از گذشت 60 روز از کاشت ذرت، ویژگی های فیزیکو شیمیایی خاک و غلظت کادمیم در خاک و گیاه ذرت اندازهگیری شد. نتایج حاکی ازآن بود که افزایش کاربرد لجن فاضلاب از صفر به 30 تن در هکتار به ترتیب باعث افزایش و کاهش معنیدار گنجایش تبادل کاتیونی خاک (5/3 واحدی) و پی اچ خاک (3/0 واحدی) تحت کشت ذرت شد. کاربرد 5/1 میلیمول کلات DTPA در خاک تیمار شده با 15 و 30 تن در هکتار لجن فاضلاب آلوده به 15 میلی گرم کادمیوم به ترتیب باعث افزایش 2/8%و 15 درصدی در میزان کادمیوم قابل دسترس گیاه شد. روند کاهش 4% و 14 درصدی در میزان فسفر قابل دسترس خاک همزمان با افزایش کادمیوم قابل دسترس خاک مشاهده شد. 79 درصد جذب کادمیوم را میتوان بر اساس غلظت کادمیوم شاخساره گیاه پیش بینی کرد . نتایج کلی این تحقیق حاکی از آن است که کاربرد کلات DTPA توانسته است باعث افزایش جذب کادمیوم گیاه ذرت و افزایش راندمان گیاه پالایی آن شود.</strong>
فسفرقابل دسترس,دی تی پی ا,گیاه پالایی
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113115.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113115_124b67943a6dc8673092e02273a1eada.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
پژوهش های خاک
2228-7124
2228-7132
31
2
2017
08
23
ارتباط شکلهای مختلف پتاسیم با خصوصیات فیزیکو شیمیایی و کانیشناسی رسی خاکهای دشت قره باغ در استان فارس
315
327
FA
غلامرضا
زارعیان
دانشجوی دکتری بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
gh.zareian@areo.ir
محمد هادی
فرپور
استاد بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
farpoor@uk.ac.ir
مجید
حجازی
دانشیار بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
اعظم
جعفری
استادیار بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
a.jafari@uk.ac.ir
10.22092/ijsr.2017.113116
<strong>ارتباط نزدیکی بین شکلهای متفاوت پتاسیم در خاک و خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانیهای رسی خاک وجود دارد. این تحقیق بهمنظور بررسی ارتباط بین شکلهای مختلف پتاسیم با خصوصیات فیزیکو شیمیایی و کانیشناسی خاکهای دشت قره باغ در استان فارس انجام گردید. برای این منظور 11 خاکرخ که دارای بیشترین تنوع بودند انتخاب و آزمایشات فیزیکو شیمیایی و شکلهای مختلف پتاسیم برای همه افقها و کانیشناسی رسی برای افق سطحی و زیر سطحی خاکرخها انجام گردید. شکلهای پتاسیم شامل پتاسیم محلول، تبادلی، غیرتبادلی، ساختمانی و کل تعیین شدند. مشاهدات صحرایی و بررسی نتایج آزمایشگاهی نشان داد که خاکهای مورد مطالعه در شش راسته انتی سولز، اینسپتیسولز، مالیسولز، آلفیسولز، هیستوسولز و اریدیسول قرار داشتند. کانیهای عمدهی شناسایی شده شامل ایلیت، کائولینیت، ورمیکولیت، کلریت، اسمکتیت و پالیگورسکیت بودند. بطور کلی بجز پتاسیم محلول سایر شکلهای پتاسیم با آهک و شن همبستگی منفی و با رس و ظرفیت تبادل کاتیونی همبستگی مثبت داشتند. بیشترین مقدار پتاسیم محلول در منطقه مطالعه (4/42 میلیگرم در کیلوگرم) در خاکهای هیستوسول با درصد بالای کربن آلی (7/18 درصد) مشاهده گردید. کمترین مقدار تمام شکلهای پتاسیم در منطقه مورد مطالعه مربوط به خاکهای انتی سول با بافت سبک (لوم شنی)و آهک بالا ( 5/87 درصد) بود. در این مطالعه، بیشترین پتاسیم تبادلی (6/286 میلیگرم در کیلوگرم)، ساختمانی (1/6607 میلیگرم در کیلوگرم) و کل (4/7309 میلیگرم در کیلوگرم) در خاکهای آلفیسول ثبت شد. همچنین، بیشینه پتاسیم غیرتبادلی (70/505 میلیگرم در کیلوگرم) در خاکهای اینسپتیسول دارای خاصیت ورتیک با درصد بالای رس (6/40درصد) و آهک نسبتاً کم (37 درصد) مشاهده گردید. در خاکهای مطالعه شده، کم بودن پتاسیم کل در هیستوسول ها باعث شد که درصد نسبت توزیع پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی به پتاسیم کل بیشترین مقدار باشد.</strong>
پتاسیم محلول,پتاسیم تبادلی,پتاسیم غیرتبادلی,پتاسیم ساختمانی وکانیهای رسی
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113116.html
https://srjournal.areeo.ac.ir/article_113116_a9bcd947d1f040cf0446c3940f9f2c28.pdf